سندرم تونل کارپال چیست؟ علائم، تشخیص، درمان و پیشگیری

نویسنده : دکتر عباس احمدی 17
سندرم تونل کارپال چیست؟ علائم، تشخیص، درمان و پیشگیری

آشنایی با تونل کارپال

تونل کارپال یک کانال باریک در مچ دست است که امکان عبور عصب مدیان و تاندون ها را فراهم می کند و دست و بازو را به هم متصل می نماید. این کانال شامل موارد زیر است:

  • استخوان های مچ دست: کف و کناره های تونل را تشکیل می دهند و به صورت نیم دایره هستند.
  • رباط: قسمت بالای تونل را با بافت محکم می پوشاند.
  • عصب مدیان: مسئول حس و قدرت انگشت شست و اشاره است.
  • تاندون ها: عضلات بازو را به استخوان های دست متصل کرده و امکان خم شدن انگشتان را فراهم می کنند.

سندرم تونل کارپال یکی از شایع ترین بیماری های مچ دست است که با درد، بی حسی، گزگز و ضعف در دست و مچ همراه است. این عارضه زمانی رخ می دهد که فشار زیادی به عصب مدیان در داخل تونل کارپال وارد شود.

عصب مدیان وظیفه ایجاد حس در انگشت شست، سبابه، میانی و نیمی از انگشت حلقه را دارد. معمولاً انگشت کوچک تحت تأثیر این عصب قرار نمی گیرد.

عوارض سندرم تونل کارپال

عوارض ممکن است ناشی از خود بیماری یا روش های درمانی باشد:

  • آسیب برگشت ناپذیر عصب مدیان → ناتوانی دائمی
  • کاهش حرکت دست به دلیل ضعف عضلانی و آتروفی در پایه انگشت شست

چه افرادی در معرض خطر ابتلا به سندرم تونل کارپال هستند؟

افرادی که به طور مکرر حرکات تکراری یا پر فشار با دست و مچ انجام می دهند، در خطر هستند:

مشاغل پرخطرحرکات خطرناک
نجاری، چکش زنیفعالیت مکرر در مچ
کار با کیبورد طولانیلرزش مکرر
کار با ابزارهای لرزانحرکت شدید مچ

عوامل دیگر:

  • وراثت، بارداری، همودیالیز
  • دررفتگی مچ، آرتریت روماتوئید، نقرس
  • کم کاری تیروئید، دیابت، اعتیاد به الکل
  • تومور در تونل، افزایش سن، رسوب آمیلوئید

💡 سندرم تونل کارپال در زنان 3 برابر بیشتر از مردان شایع است.

علت ایجاد سندرم تونل کارپال

وقتی فضای داخلی مچ دست تنگ شود، عصب مدیان و تاندون ها متورم می شوند و حس دست از بین می رود.

آیا هر درد مچ دست = تونل کارپال است؟

خیر! بیماری های مشابه:

  • تاندینوز: التهاب مچ و شست (درد هنگام مشت کردن)
  • انگشت ماشه ای: درد و قفل شدن انگشت
  • آرتروز: سفتی و تورم مفاصل

علائم سندرم تونل کارپال

علائم اولیه (شبانه)

  • بی حسی هنگام خواب
  • سوزن سوزن شدن یا درد در انگشت شست، اشاره و میانی

علائم روزانه

  • کاهش حس نوک انگشتان
  • مشکل در کارهای ظریف (دکمه، نوشتن، رانندگی)

علائم شدید

  • ضعف دست، افتادن اشیا
  • آتروفی عضلات پایه شست

سندرم تونل کارپال در بارداری

بیش از 50٪ زنان باردار این عارضه را تجربه می کنند، به ویژه در سه ماهه سوم (هفته 28 تا 40).

تشخیص توسط دکتر احمدی فلوشیپ درد

  • نشانه تینل: ضربه به عصب → گزگز انگشتان
  • تست فالن: خم کردن مچ → بی حسی در 60 ثانیه
  • اشعه ایکس: بررسی آرتروز یا آسیب
  • الکترومیوگرافی (EMG): عملکرد عصب مدیان

درمان سندرم تونل کارپال

1. درمان غیرجراحی (اولویت با دکتر احمدی متخصص درد)

  • آتل مچ دست (شبانه)
  • داروهای ضدالتهاب (ایبوپروفن)
  • تزریق کورتیزون
  • استراحت + تغییر فعالیت

2. درمان جراحی (جدیدترین متد)

جراحی بسته با سونوگرافی و ایجاد سوراخ کوچک (بدون برش بزرگ). هدف: افزایش فضای تونل و کاهش فشار.

عوارض بعد از عمل

درد خفیف و دوران نقاهت کوتاه. دکتر احمدی فلوشیپ درد اقدامات پیشگیرانه را انجام می دهد.

پیشگیری از سندرم تونل کارپال

  • خوابیدن با مچ صاف
  • اجتناب از خم و کشش مکرر
  • استراحت پس از فعالیت تکراری
  • تمرینات کششی قبل و بعد کار

ورزش برای تونل کارپال (تحت نظر پزشک)

قبل از تمرین: 15 دقیقه کمپرس گرم + 20 دقیقه کمپرس سرد

1. کشش مچ دست (داخلی ساعد)

  1. دست را در ارتفاع شانه صاف کنید
  2. کف دست به عقب، با دست دیگر بکشید
  3. 15 ثانیه نگه دارید → 5 بار تکرار

2. خم کردن مچ (بیرونی ساعد)

  1. کف دست به پایین، مچ را خم کنید
  2. با دست دیگر به سمت بدن بکشید
  3. 15 ثانیه → 5 بار

3. تمرین گلاید عصب

  1. مشت کنید (شست بیرون)
  2. انگشتان را باز کنید
  3. شست را بکشید → 3-7 ثانیه هر حالت
  4. 10-15 بار در روز

4. لیفت مچ دست

  1. کف دست روی میز
  2. با دست دیگر فشار دهید و بلند کنید
  3. 5 ثانیه → 10 بار

سوالات متداول

آیا درمان تونل کارپال طولانی است؟

خیر. پس از جراحی بسته، پس از چند روز فعالیت سبک آغاز می شود. بهبودی کامل: 2 تا 6 هفته.

آیا تونل کارپال خطرناک است؟

اگر درمان نشود، آسیب دائمی عصب ممکن است. اما با درمان به موقع، کاملاً قابل کنترل است.