میگرن و انواع سردرد: علل، علائم و درمان های نوین
سردرد یکی از شایع ترین مشکلات پزشکی است که انواع مختلفی مانند میگرن، تنشی و خوشه ای دارد. میگرن با درد یک طرفه، تهوع و حساسیت به نور/صدا، سردرد تنشی با فشار در سر و سردرد خوشه ای با درد شدید و علائم چشمی همراه است. عوامل ژنتیکی، استرس، تغییرات هورمونی و مصرف بیش از حد مسکن از علل اصلی هستند.
میگرن چیست؟
میگرن یکی از شایع ترین انواع سردرد است که معمولاً به تدریج شروع می شود، اغلب یک طرفه است و بین 4 تا 72 ساعت طول می کشد. افراد مبتلا به میگرن معمولاً احساس خستگی و کسالت غیرعادی دارند و ممکن است علائمی مانند حالت تهوع، استفراغ، اختلالات بینایی و بیزاری از نور و صدا را تجربه کنند. این اختلال بیشتر در زنان و از سنین بلوغ آغاز می شود.
پاتوفیزیولوژی میگرن پیچیده و چندوجهی است و شامل اجزای ژنتیکی، عروقی و عصبی-شیمیایی می شود. به نظر می رسد این مشکل از فعالیت غیرعادی مغز منشأ می گیرد که بر سیگنال های عصبی تأثیر می گذارد و منجر به آزاد شدن مواد التهابی در اطراف اعصاب و رگ های خونی مغز می شود.
عوامل ایجاد میگرن
- سیستم تریژمینوواسکولار (عصب سه قلو و عروق خونی مرتبط)
- سابقه خانوادگی میگرن
- بلوغ
- زنان (8 برابر بیشتر از مردان)
- تغییرات هورمونی (قاعدگی، بارداری، یائسگی)
- استرس (شغل ها و رفتارهای پراسترس)
- اختلالات خواب
سردرد تنشی
سردرد تنشی شایع ترین نوع سردرد است که خطرناک نیست اما به صورت مکرر رخ می دهد. این نوع سردرد اغلب در اثر استرس و فشارهای عاطفی و عصبی ایجاد می شود و بیشتر بزرگسالان آن را تجربه کرده اند. علت اصلی آن انقباض عضلات کاسه سر، گردن، شانه و صورت است. درد معمولاً در شقیقه ها، پیشانی یا پشت سر احساس می شود و بیمار ممکن است حس کند سرش تحت فشار یا در گیره ای قرار دارد.
این سردرد می تواند بین 30 دقیقه تا 7 روز ادامه داشته باشد و گاهی با تهوع همراه است، اما استفراغ ندارد. اگر سردرد تنشی با علائمی مانند استفراغ، تب، تاری دید، اختلال تکلم، سستی دست و پا، کاهش هوشیاری یا ضعف عمومی همراه باشد، باید جدی گرفته شود و به پزشک مراجعه شود.
سردرد خوشه ای
سردرد خوشه ای شدیدترین نوع سردرد است که معمولاً هر روز در ساعتی مشخص بروز می کند و ممکن است روزها، هفته ها یا حتی ماه ها ادامه یابد. درد شدید و کشنده در یک طرف سر احساس می شود و ممکن است با علائمی مانند آبریزش بینی و چشم، قرمزی یا افتادگی پلک در همان طرف سر همراه باشد.
سردرد ناشی از سوء مصرف داروی مسکن (MOH)
این نوع سردرد ناشی از مصرف بیش از حد داروهای مسکن مانند تریپتان ها، ارگوتامین ها، استامینوفن یا NSAIDها (بیش از 15 روز در ماه) ایجاد می شود و معمولاً در افرادی دیده می شود که از سردردهای مزمن مانند میگرن رنج می برند. این سردرد شباهت زیادی به میگرن دارد و بسیاری از بیماران متوجه تغییر نوع سردرد خود نمی شوند. درمان آن شامل کاهش تدریجی داروها و استفاده از روش های درمانی مکمل یا داروهای کم خطر است.
درمان های مداخله ای
دردهای سر و صورت مشکلات پیچیده ای هستند که نیاز به تشخیص دقیق و درمان جامع دارند. کلینیک های تخصصی درد با همکاری تیمی از متخصصان می توانند به بیماران کمک کنند تا زندگی با کمترین درد را تجربه کنند. روش های درمانی جدید شامل موارد زیر است:
- مهارکننده های CGRP: آنتی بادی های مونوکلونال مانند erenumab و fremanezumab که پپتید مرتبط با ژن کلسی تونین (CGRP) را هدف قرار می دهند.
- تزریق بوتاکس: بوتولینوم توکسین برای پیشگیری از میگرن مزمن با بلوک 33 نقطه در عضلات سر، صورت و گردن.
- نقاط ماشه ای کتف و گردن: بلوک این نقاط برای کاهش دردهای تیرکشنده به سر و گردن.
- گیر افتادگی اعصاب گردن: آزادسازی این اعصاب برای کاهش شدت دردهای میگرنی.
